Stanisław Zagajewski
/1927-2008/

„Jest różnica miedzy szkołą a talentem.
W talencie jest taka siła nadprzyrodzona w człowieku jak w dzikim zwierzęciu.
Dziki zwierz lub ptak.” – cytat artysty.

Rzeźbiarz, genialny samouk, obdarzony „iskrą bożą” artysta z nurtu art brut, sztuki surowej, intuicyjnej, jak chcą niektórzy. Tak naprawdę jego sztuka i życie wymknęło się wszelkim klasyfikacjom i szufladom. Egzystował jako nędzarz otoczony ukochanymi zwierzętami, psami, szczurami, zwałami gliny, odpadami, które stawały się fragmentami rzeźb i swoimi wizjami przeplatającymi się z realnym światem. Żył tak z wyboru, żył tylko dla sztuki. Jego monumentalne gliniane kompozycje, jakby w podzięce za talent nasycone są religijną ekstazą, nawet skromne często portretowane przez niego zwierzęta przybierają formy ze średniowiecznych bestiariuszy. Porównywane z architektonicznym geniuszem Gaudiego, egzotyczną sztuką Indii czy ekspresyjną rzeźbą późnego niemieckiego gotyku, w swoim twórczym żarze i nieokiełznaniu nie mają sobie równych. Z pierwszych prac artysty niewiele ocalało, niszczył rzeźby by móc tworzyć następne. W burzliwym i niełatwym osiemdziesięcioletnim życiu dopiero czas, kiedy dzięki pomocy pasjonatów jego twórczości zamieszkał we Włocławku, przyniósł mu względną stabilizację. Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, jego pracownicy, objęli ochroną twórczość Zagajewskiego i samego artystę. I to ze zbiorów tego właśnie Muzeum pochodzą rzeźby, które Państwu pokazujemy. Warto się tam wybrać by zanurzyć się w świat niczym nie skrępowanej wyobraźni, radości życia i tworzenia. W świecie tandetnych obrazów, zabijających wszelką własną myśl twórczość Zagajewskiego jest jak światło latarni morskiej.

Większość zdjęć pochodzi z albumu Stanisław Zajewski, wydanego przez Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, a autorami zdjęć są: Jan Sieraczkiewicz, Andrzej Różycki, Piotr Szczygłów.

Katarzyna Wolska